Gần 1.200 quỹ tín dụng nhân dân đang hoạt động ra sao

Tỷ suất sinh lời, chất lượng nợ cao hơn hẳn các ngân hàng nhưng mô hình quỹ tín dụng lại tiềm ẩn nhiều rủi ro.  

Vụ việc giám đốc một Quỹ tín dụng nhân dân ở Đồng Nai bỏ trốn gần đây khiến hàng chục gia đình nguy cơ mất tiền tỷ đã đặt ra không ít nghi ngờ về hiệu quả hoạt động của mô hình quỹ tín dụng nhân dân. Tuy nhiên, theo nhiều chuyên gia, vẫn không thể phủ nhận đây là mô hình huy động và cho vay hiệu quả nhất trong khu vực nông thôn hiện nay, dẫn vốn tốt cho những khách hàng vốn rất khó vay được ngân hàng.

Theo số liệu từ Ngân hàng Nhà nước, hệ thống hiện có 1.178 quỹ tín dụng nhân dân, hoạt động ở 57 tỉnh, thành với tổng tài sản hơn 100.000 tỷ đồng. Trong số các loại hình tổ chức tín dụng, quỹ tín dụng nhân dân đang là mô hình có tỷ suất sinh lời dẫn đầu hệ thống, cao hơn hẳn các ngân hàng thương mại. Trong cả giai đoạn 2007-2015, tỷ suất lợi nhuận trên tài sản (ROA) và lợi nhuận trên vốn chủ (ROE) của các quỹ tín dụng luôn cao hơn bình quân toàn ngành, lần lượt đạt 0,49% và 5,49%.

Các quỹ tín dụng huy động từ người dân trong địa bàn và cho vay chính các thành viên của quỹ. Ảnh: Phước Tuấn.

Riêng trong năm 2016, số liệu từ báo cáo tài chính của các tổ chức tín dụng cho thấy, mô hình quỹ tín dụng nhân dân đạt ROA 0,89% trong khi cá ngân hàng thương mại Nhà nước chỉ là 0,61%. Tương tự, ROE của loại hình này đạt 13,29%, chỉ thua nhóm công ty tài chính vốn có biên lợi nhuận cao, còn lại đều vượt trội so với các ngân hàng thương mại.

Số liệu tới hết tháng 10/2017 cũng cho thấy, gần 1.200 quỹ tín dụng huy động trên 82.000 tỷ đồng và cho vay khoảng 76.000 tỷ, cung cấp tín dụng cho khoảng 8-9 triệu người.

Khác với ngân hàng, các quỹ tín dụng nhân dân chỉ được hoạt động theo địa bàn, huy động từ các thành viên trong địa phương và cũng chỉ được cho vay chính các thành viên đó. Chính nhờ vậy, các quỹ tín dụng nắm bắt khá rõ về khách hàng vay vốn, tỷ lệ nợ xấu cũng thấp nhất trong hệ thống khi chỉ dưới 1%.

Trao đổi với VnExpress, tổng giám đốc một ngân hàng thương mại có địa bàn khá rộng ở khu vực nông thôn thừa nhận, họ không có nhiều thế mạnh trong cho vay bằng các quỹ ngay cả khi lãi suất vay từ các quỹ tín dụng cao hơn hẳn nhà băng. "Chủ yếu do điều kiện vay của ngân hàng vẫn quá khắt khe, người dân sẵn sàng trả lãi suất cao một chút nhưng vay được vốn còn hơn không. Chưa kể, mô hình quỹ tín dụng là huy động và cho vay tại chỗ, các thành viên hiểu rất rõ nhau, cho vay xong sẽ thu hồi vốn, lãi rất nhanh", ông lý giải.

Lãi suất cho vay tại các quỹ tín dụng tuy cao hơn ngân hàng nhưng vẫn thấp hơn nhiều nếu so với các "hụi", dịch vụ cầm đồ hay tín dụng "đen". Do đó, mô hình quỹ tín dụng nhân dân vốn được Ngân hàng Nhà nước cho là cách thức tốt để hạn chế tín dụng "đen" trong nông thôn.

Tuy nhiên, một số quỹ tín dụng nhân dân lại đang làm điều ngược lại với "sứ mệnh" này khi hoạt động quy định, gây ảnh hưởng đến an ninh trật tự và tình kình tinh tế xã hội. Trước sự việc Giám đốc Quỹ tín dụng tại Đồng Nai bỏ trốn sau khi mượn uy tín quỹ huy động và cho vay trái quy định, dùng tiền cho mục đích cá nhân, trên cả nước cũng xảy ra không ít sự việc tương tự tại một số quỹ. Không ít giám đốc quỹ tín dụng đã vướng vòng lao lý.